ที่สุดของกล้วยไม้

ที่สุดของกล้วยไม้
กล้วยไม้เป็นพืชที่อาจจะมีวิวัฒนาการที่หลากหลายและเร็วที่สุด เมื่อเทียบกับพืชดอกกลุ่มอื่นๆ และมันยังคงวิวัฒนาการต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง ผลที่แสดงออกมาจากการวิวัฒนาการภายใต้การคัดสรรทางธรรมชาติ แสดงให้เห็นว่ามันมีความแตกต่างกันทางรูปร่างหน้าตา ลักษณะโครงสร้าง และรูปแบบการดำรงชีวิติที่แตกต่างกันไปแต่ละชนิด ที่มีมากกว่า 25,000 ชนิด ทั่วโลก
ใหญ่ที่สุด
ในบรรดากล้วยไม้ที่เราคุ้นเคยมักเป็นต้นไม้ขนาดเล็กๆ เกาะอาศัยบนกิ่งไม้ หรือไม่ก็ขึ้นบนดิน มักมีความสูงไม่เกิน 1 เมตร ดังนั้นแชมป์แห่งความใหญ่ที่สุดจึงได้แก่ เพชรหึง หรือว่านหางช้าง ที่มีลำต้นยาวถึง 3 เมตร เวลาออกดอก แทงช่อดอกยาวถึง 2 เมตร ชื่อสามัญเรียกว่า ไทเกอร์ออร์คิด เพราะว่าดอกสีเหลืองมีลายจุดคล้ายเสือเป็นกล้วยไม้ที่พบในประเทศไทยในภาคตะวันออก และภาคใต้ แต่ปัจจุบันหาดูได้ยากมากในธรรมชาติ เนื่องจากการนำออกจากพื้นที่มากเกินไป และพื้นที่ป่าถูกทำลาย
เพชรหึง (Grammatophyllum speciosum) กล้วยไม้ที่มีต้นใหญ่ที่สุดโลก
ดอกของเพชรหึง หรือไทเกอร์ออร์คิด มีลายคล้ายเสือ
เล็กที่สุด
จากการบันทึกพบว่ากล้วยไม้ที่มีขนาดเล็กที่สุดในโลก มีขนาดลำต้นประมาณ 1 มม. ได้แก่ กล้วยไม้สกุลสิงโตชาวออสเตรเลียน (Bulbophyllum minutissimum) แต่กล้วยไม้สกุลสิงโตชาวไทย คือ เอื้องไข่ปลาดุก หรือเอื้องหัวเข็มหมุด ของเราก็ติดอันดับเล็กที่สุด 1 ใน 3 ของโลก ในขณะนี้ ชื่อก็บ่งบอกลักษณะแล้วว่าเล็กเท่าหัวเข็มหมุด ค่อนข้างกลม ขนาด 1-3 มม. วางเรียงกันเหมือนไข่ปลา ออกดอกขนาดจิ๋วสีส้มแดง  เจ้าแชมป์ที่เล็กที่สุดในเมืองไทยนี้พบในป่าดงดิบทางภาคใต้
เอื้องไข่ปลาดุก หรือเอื้องหัวเข็มหมุด (Bulbophyllum moniliforme) หนึ่งในกล้วยไม้ที่เล็กที่สุดในโลก ลำลูกกล้วยแต่ละหัวมีขนาดเพียง 1-3 มิลลิเมตร ขนาดประมาณหัวเข็มหมุด
ใบยาวที่สุด
หนวดพราหมณ์บอร์เนียว ที่แขวนไว้ ใบกลมคล้ายแท่งดินสอ ยาวประมาณ 1.5 เมตร เป็นกล้วยไม้ที่มีใบยาวที่สุด ที่ยาวได้ถึง  3 เมตร  แต่ว่าลำต้นของมันสั้นมาก   เป็นพันธุ์ไม้ที่พบเฉพาะบนเกาะบอร์เนียว   ต้นที่เกาะข้างๆ เป็นกล้วยไม้ที่อยู่ในสกุลเดียวกันกับหนวดพราหมณ์บอร์เนียว แต่คนละชนิด ที่กำลังออกดอก ลักษณะดอกที่ปรากฏ คล้ายกับดอกของฟาแลนอพซิส ซึ่งชื่อสกุลของมันคือ พาราฟาแลนอพซิส (Paraphaelanopsis) ก็แปลว่าเหมือนกับฟาแลนอพซิสนั่นเอง
เหม็นที่สุด
การจัดอันดับที่สุดอีกประเภทหนึ่ง คือ เหม็นที่สุด ผู้ที่ได้แชมป์ได้ แก่ กล้วยไม้ในสกุลสิงโต จากเกาะปาปัวนิวกินี (Bulbophyllum phalaenopsis)      มันมีหัวค่อนข้างกลม    และมีใบแบน    ใหญ่    ยาวคล้ายลิ้น    ห้อยลง ในงานนี้เราเห็นแต่ต้นและภาพของดอกผมว่าดีเหมือนกันที่ไม่มีดอกมิฉะนั้นผู้ชมคงสลบล้มทั้งยืนแน่เพราะเราคงทนกลิ่นเหม็นที่คล้ายกับเนื้อเน่า  ที่อยู่ในห้องแอร์นั้นไม่ได้  แต่กลิ่นนี้เป็นที่โปรดปราณของแมลงวันป่า  กล้วยไม้ชนิดนี้จึงสร้างกลิ่นขึ้นมา   เพื่อล่อแมลงวันให้เขามา   เมื่อแมลงเข้ามาที่ดอกมันก็จะหาว่าเนื้อเน่านั้นอยู่ไหน   เพื่อจะหา แหล่งที่อยู่และอาหารให้หนอนน้อยของมัน แต่ก็ไม่เจอ  ในขณะที่ต้นอื่นที่กำลังมีดอก  ก็สร้างกลิ่นขึ้นมาเหมือนกัน เจ้าแมลงวันผู้หลงใหลกลิ่นเหม็นอย่างโงหัวไม่ขึ้น  แม้จะผิดหวังจากดอกที่แล้ว  ก็ยังไม่เข็ด  บินไปหาก้อนเนื้อเน่าจากดอกของอีกต้นหนึ่ง ระหว่างการค้นหา ตัวของมันจะไปชนกับเส้าเกสรของดอกกล้วยไม้ ทำให้พากลุ่มเกสรตัวผู้จากดอกหนึ่ง ไปยังอีกดอกหนึ่ง ในบ้านเรากล้วยไม้สกุลสิงโต (Bulbophyllum) หลายชนิด จะมีกลิ่นเหม็นคล้ายเนื้อเน่าแบบนี้เช่นกัน เพื่อหลอกแมลงวันป่าให้มาช่วยผสมเกสร ดูซิ...หลอกได้แม้แมลงวันตัว
เดือยยาวที่สุด
ส่วนโคนของกลีบปากที่ยืดยาวเป็นถุง  หรือ  ท่อเรียวยาว  เราเรียกว่า เดือย  (spur) เป็นส่วนที่มีน้ำหวาน ไว้เป็นรางวัลให้แมลงมาดูดกิน  ที่ช่วยถ่ายเกสรให้กับกล้วยไม้  เจ้ากล้วยไม้ดาวหาง  (Angraecum sesquipadale, Comet orchid, Star of Bethlehem)Comet orchid, Star of Bethlehem) ถือว่าเป็นกล้วยไม้ที่มีเดือยยาวที่สุด ดอกสีขาว บานแผ่คล้ายดูคล้ายดาว
ดาวหาง (Angraecum sesquipadale, Comet orchid, Star of Bethlehem) กล้วยไม้ที่มีเดือยยาวที่สุดในโลก ภายในมีน้ำหวาน คอยเป็นรางวัลให้ผีเสื้อกลางคืนที่มีงวงดูดน้ำหวานยาว ที่มาช่วยผสมเกสร